Znamiona barwnikowe to zmiany utworzone z melanocytów, czyli komórek wytwarzających pigment melaninę. Znamiona te mogą powstawać w każdym miejscu, pojedynczo lub w grupach. Większość znamion powstaje w ciągu pierwszych 20 lat życia. Przyczyny powstawania znamion mogą być następujące:
- czynniki genetyczne tzw. zespół znamion dysplastycznych, związany z wyższym ryzykiem czerniaka może występować rodzinnie.
- niektóre znamiona są obecne na skórze od urodzenia, natomiast inne pojawiają się z czasem. Promienie słoneczne mają wpływ na powstawanie nowych znamion skórnych.
Jakie są wskazania do usuwania znamion?
Większość znamion barwnikowych nie wymaga leczenia. Część osób decyduje się na ich usunięcie ze względów kosmetycznych lub gdy zahaczają o ubranie, bądź elementy biżuterii. Innym wskazaniem do usunięcia znamienia są jego niepokojące cechy, takie jak:
- Wielkość powyżej 6 mm
- Nieregularne brzegi zmiany
- Niejednolite zabarwienie zmiany
- Krwawienie lub swędzenie zmiany
- Powiększanie się zmiany
Jakie wyróżniamy metody usuwania znamion?
Znamiona skórne można usuwać na kilka sposobów:
- Wycięcie chirurgiczne
- Usuwanie za pomocą lasera
- Kriochirurgia
- Elektrokoagulacja
- Chirurgiczne usuwanie znamienia
Obszar, który będzie poddany zabiegowi należy najpierw dokładnie odkazić. Następnie to miejsce zostanie znieczulone np. za pomocą lidokainy. Niektórzy lekarze wolą odczekać kilka minut, aż znieczulenie zacznie w pełni działać i zmniejszy się przepływ krwi w danym obszarze. W zależności od wielkości znamienia oraz metody usuwania zmiany, lekarz może umieścić sterylne obłożenie wokół operowanego miejsca.
Następnie za pomocą skalpela lekarz nacina skórę i usuwa znamię wraz z marginesem niezmienionych tkanek. Zwykle wycinek skóry ma wrzecionowaty kształt, by łatwiej można było zszyć brzegi rany. Wielkość marginesu zależy od podejrzenia, czy znamię może mieć cechy złośliwości. Wówczas margines jest większy, by mieć pewność, że zmianę usunięto w całości. W zależności od tego, jak głęboko umiejscowione jest znamię, szwy są zakładane w głębszych warstwach tkanek i ulegają wchłonięciu, bądź są umieszczone na powierzchni skóry i po pewnym czasie usuwa je lekarz.
Po zabiegu miejsce rany zostanie posmarowane warstwa wazeliny i pokryte opatrunkiem. Ranę należy przemywać 1-2 razy dziennie zwykłą wodą lub wodą utlenioną, a następnie smarować wazeliną i regularnie zmieniać opatrunek. Na rynku dostępnych jest wiele maści, które zmniejszają ryzyko powstania nieestetycznej blizny.
Jeśli znamię zostanie usunięte podczas zabiegu chirurgicznego, zwykle zostaje przekazane do lekarza patomorfologa, który ocenia pod mikroskopem, czy zmiana jest zwykłym znamieniem barwnikowym, czy też ma niepokojące cechy sugerujące ognisko czerniaka.
Na kontrolnej wizycie lekarz zdejmuje szwy, w zależności od lokalizacji: po 4-7 dniach na twarzy i po 8-21 dniach w innych miejscach. By uniknąć infekcji należy uważać, by nie doszło do zabrudzenia lub urazu w obrębie rany.
Czy istnieje ryzyko związane z usunięciem znamion?
Usuwanie znamion skórnych jest bezpieczne, ale niesie za sobą niewielkie ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej na znieczulenie, infekcji, a w bardzo rzadkich przypadkach uszkodzenia nerwu. Wybranie wykwalifikowanego specjalisty z dużym doświadczeniem pozwala zmniejszyć ryzyko jakichkolwiek komplikacji.
Jedną z wad chirurgicznego usuwania znamion jest powstanie blizny. Niektóre osoby usuwają znamiona ze względów estetycznych, nie mając świadomości, ze w tym miejscu prawdopodobnie powstanie blizna.
Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem, jeśli wystąpią poniższe objawy sugerujące infekcje:
- Obfity wyciek z rany, krwawienie lub przykry zapach z okolicy rany
- Gorączka powyżej 38 stopni
- Silny ból, który nie ustępuje po lekach przeciwbólowych